İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesinin tanıtımı, 94’üncü İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF) kapsamında gerçekleştirildi. Bu proje, Basmane’ye adını veren geleneğin yeniden canlandırılması amacıyla umut verici bir şekilde hayata geçirildi.
İZMİR (Bursa Kuşu) – İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin tarihi ve kültürel mirasına sahip çıkma çabalarını sürdürüyor. Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ile iş birliği içinde hayata geçirilen “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, Basmane’nin köklü mirasını yeniden canlandırmayı hedefliyor. Bu projeyle birlikte, adını bölgede kurulan basma üretim tesislerinden alan Basmane, tarihi kimliğine yeniden kavuşacak. Projenin bir diğer amacı da, Basmane’nin İzmir’in endüstri mirasındaki öneminin araştırılması ve geleneksel basmacılık mirasının sürdürülebilir bir üretim modeline dönüştürülmesidir. Projenin tanıtımı, Kültürpark’ta İzmir Büyükşehir Belediyesi Sokağı’nda gerçekleştirildi.
“Yeniden basma ile anılan bir bölge olacak”
Bu proje çerçevesinde, Pazaryeri Mahallesi’nde bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait Fatma–Mustafa Hasdemir Binası, kapsamlı bir dönüşümle bir basma deneyim atölyesine dönüştürülecek. Aynı zamanda projenin paydaşları, farklı çalışma gruplarının üretimle iç içe etkinlikler gerçekleştireceği bir kültür, eğitim ve paylaşım merkezi haline gelecek. Ustalar, zanaatkârlar, bilim insanları, sanatçılar, gençler ve meraklıların buluşacağı bu mekân, üretim kültürünü yaşatmanın yanı sıra geçmişin renkli hikâyelerini de geleceğe taşıyacak. Proje kapsamında, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına yardımcı olmak, bölgedeki yerel ekonomiyi ve turizmi canlandırmak, İzmir’in özgün desen ve tasarımlarını modern yöntemlerle yeniden yorumlamak, ekolojik ve yenilikçi üretim modellerinin gelişmesine öncülük etmek hedefleniyor.
“Müjde vermek istedik”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’na bağlı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, proje hakkında şu bilgileri paylaştı: “Basmane’ye adını veren basma zanaatının İzmir’de tanınmasını sağlamak istiyoruz. Ayrıca, deneyim atölyesi ile üretime yönelik adımlar atmayı hedefliyoruz. İzmir Kalkınma Ajansı ve çeşitli derneklerin desteğiyle bu yola çıktık. Atölyemizi kurmaya başladık. Basmane halkını bilgilendirmek ve ilgi duyan kadınlara eğitim vermek için yeni bir yolculuğa çıktık. İEF’de projenin müjdesini vermek istedik. İlgi görüyoruz ve bu durum bizi memnun ediyor.”
“İzmir mirasının öne çıkması için çalışıyoruz”
Ayşegül Güngören, İzmir’de tarihi kent merkezinin önemli bir parçası olan Basmane’ye adını veren basma üretim merkezinin önemine de değindi. “Osmanlı kaynaklarında, kadınların başörtüsü olan örtülerin ve yazmaların basıldığına dair bilgiler mevcut. Ayrıca, bazı Avrupa kaynaklarında Smyrna Kumaşı olarak bilinen ve İzmir’de basıldığı düşünülen kumaşlar da bulunuyor. Bu kültür oldukça önemli. Osmanlı döneminde de bu üretim biçiminin bir locası vardı ve daha sonra ihraç ürünü haline geldi. Bu bilgilerin bir araya getirilmesi ve İzmir mirasının öne çıkarılması için yoğun bir çaba içerisindeyiz. Projeye büyük bir umut ve heyecanla başlıyoruz.”
Basmane üretim tesisi, 18. yüzyıl ortalarında bugünkü Basmane Garı’nın bulunduğu alanda kurulmuştu. 1850’li yıllara kadar aktif olan Basmahane Fabrikası, ithal ürünlere uygulanan düşük vergiler nedeniyle rekabet edemeyerek kapandı ve binası kamulaştırılarak yıkıldı. Yerine, kasaba demiryolunu kente bağlayan bir gar inşa edildi.
İzmir için önemi
Basmane semti, adını bölgede kurulan basma üretim tesislerinden alıyor. 18. ve 19. yüzyıllarda İzmir’in ticaret yaşamında önemli bir yere sahip olan bu tesisler, hem kentin yerel ekonomisini güçlendirmiş hem de İzmir’in Avrupa’da bu dönemde basma kumaşlarıyla anılmasını sağlamıştır. Günümüzde Basmane Garı’nın bulunduğu alan, o dönem bu üretim tesislerinin yoğunlaştığı bölge olmuştur. Geleneksel basmacılığın Cumhuriyet’in sanayileşme hamlesiyle şekillenen Sümerbank çatısı altında ve yerel ölçekte Nazilli Fabrikası ile evrilmesi, hem yerel üretim kültürünün dönüşümünü hem de ulusal ekonomik politikaların yerel yansımalarını göstermesi açısından dikkat çekici bir durum arz etmektedir.
Bu proje, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’na bağlı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Müdürlüğü tarafından, Sosyal Hizmetler ile Kadın ve Aile Hizmetleri, Kültür ve Sosyal Hizmetler daire başkanlıklarının ilgili birimleri, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ortaklığıyla yürütülmektedir.
Yorumlar kapalı.