Ali FİKRET / ANKARA (Bursa Kuşu) – Kırşehirli ekonomist Yakup Türkal, gazetecilere yönelik düzenlediği kahvaltılı basın toplantısında, mevcut ekonomik politikaların dar bir yola girdiğini ve muhalefetin somut bir çözüm öneremediğini ifade ederek, “Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli”ni tanıttı. Türkal, “Bir Türk vatandaşı ekmek kuyruğunda bekliyorsa, hepimizin vicdanı sızlar” diyerek, bu modelin toplumsal refahı artırmayı amaçladığını vurguladı.
YENİ BİR EVRENSEL MODEL ÖNERİSİ
Türkal, sosyalizmin büyük bir başarısızlık yaşadığını ve kapitalizmin de tehdit altında olduğunu belirterek, dünyanın acil bir ekonomik model değişikliğine ihtiyaç duyduğunu dile getirdi.
Modelin, Türkiye’den başlayarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanabileceğini savunan Türkal, ticari potansiyeli olmayan veya sömürülen ülkelerde bu modelin başarısız olacağını ekledi. Türkal, “Bu model, ekonomik uçurumları tersine çeviriyor ve gelişmekte olan ülkeler için örnek oluşturacak” dedi.
MODELİN İŞLEYİŞİ: YÜZDE 1’LİK KESİNTİYLE ADİL DAĞITIM
Model kapsamında, her türlü gelir ve işlemden (yemek, yakıt, otoyol ücreti, gayrimenkul, faiz, borsa, kira gibi) yüzde 1’lik bir kesinti yapılacak ve bu kesintilerle bir havuz oluşturulacak.
Oluşturulan havuzdaki kaynaklar, herkese eşit olarak dağıtılacak ve böylece aylık yaklaşık 2.080 TL’lik asgari yaşam standardı sağlanacak.
Dağıtım işlemleri, Vatandaş Kartı aracılığıyla gerçekleştirilecek; çocuklar için 1.000 TL, gençler için sanat, kültür ve spor harcamalarına 1.000 TL, temel gıda için 2.000 TL, faturaların yarısı (elektrik 400 TL, su 300 TL, doğalgaz 900 TL), dört kişilik bir aile için ekmek parası (720 TL) ve ekstra 1.000 TL gibi kalemler üzerinden yapılacak. Karttaki para ay sonunda sıfırlanacak ve biriktirilemeyecek, böylece ekonominin sürekli dolaşımda kalması sağlanacak. Modelin uygulanabilmesi için ise “suça karışmama” ve “hukuk içinde kalma” şartı aranacak.
“ENFLASYON VE FAİZ KONTROL ALTINA ALINACAK”
Türkal, modelin devlete herhangi bir yük getirmeyeceğini, enflasyon ve faizi kontrol altına alacağını ve asgari ücret artışlarını maliyet baskılarına karşı koruyacağını savundu. “Devlet kontrolünde bir havuz oluşturulacak, ama devletin bu fona müdahil olmaması gerekmektedir. Model, asgari ücretliler ve emekliler için tasarlanmıştır” diyen Türkal, döviz kontrolü için enflasyonun faiz artırımı ile yönetilmesini eleştirdi. Türkal, “Kısır döngüden kurtulmalıyız. Devlet, KİT’lerle üretime inmelidir ve döviz açığını çözmeliyiz” şeklinde konuştu.
ODTÜ’DE TANITIM: 23 HAZİRAN
“Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli”nin detayları ve matematiksel verileri, 23 Haziran 2025’te Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) düzenlenecek ekonomi konferansında kamuoyuna açıklanacak.
